18.09.2008 - Zeugma Antik Kenti'ndeki kazı çalışmalarında mitolojik tanrılara ait bir heykel bulundu.  Zeugma'da şimdiye kadar tek bir tanrıça heykelinin varlığının bilindiğini belirten Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Zeugma Kazı Başkanı Doç. Dr. Kutalmış Görkay, "Tahtında oturur durumda bulunan ve üst kısmına ulaşamadığımız bu heykel, Belkıstepe'nin, Nemrut gibi mitolojik tanrı kültlerinin bulunduğu bir yerleşim yeri olduğu tezini güçlendiriyor" dedi. Görkay üst bölümü henüz bulunamayan heykelin 4-4.5 metre boyunda olduğunu tahmin etitklerini söyledi.

Kutalmış Görkay, Belkıstepe'nin; Roma İmparatorluğu'nda birkaç mitolojik tanrının kutsal alanı kabul edildiğinin anlaşıldığını söyledi. Görkay, yaptığı açıklamada, yeni buldukları mitolojik tanrıça heykeliyle ilgili bilgiler verdi. Bu yılki kazı çalışmalarının Muzalar (Esin Perileri) Evi ve Belkıstepe'de yoğunlaştığını anlatan Görkay, Belkıstepe'deki kazılarda yeni bir tanrıça heykeli bulduklarını ifade etti. Kutalmış Görkay, "Bulduğumuz, oturur durumda bir heykel. Bu seneki buluntumuz bu ama, tabii bu bizim için önemli. Zeugma'da şimdiye dek bir tek tanrıça heykeli biliniyordu. Şimdi bir de tanrı heykeli çıktı. Tabii bu Zeugma'nın ve Kommangene Krallığı'nın kült din tarihi açısından önemli bir buluntu." diye konuştu. Heykelin şu an ters durduğunu, üst kısmına henüz ulaşılamadığını, sadece oturduğu taht kısmının bulunduğunu söyleyen Görkay, "Çok ufak bir elbisenin parçaları görünüyor. 2-3 parçayı bulamadık henüz. Şu anki parça 2 metre civarında. Üst gövdesiyle birlikte heykelin 4-4.5 metre boyunda olduğunu tahmin ediyoruz. Üst kısım maalesef çıkmadı. Heykelin, antik dönem ya da daha genç dönemlerde bir tahribata uğradığını tahmin ediyoruz." şeklinde konuştu. Zeugma'nın Kommagene Krallığı'nın 4. büyük şehri olduğunu anlatan Görkay, antik kentte döneminde çok kozmopolit bir topluluğun yaşadığına dikkat çekti. Buldukları heykel ile bugüne kadar Zeugma'da bir tek mitolojik tanrının olduğu bilgisinin de değiştiğine değinen Görkay, şöyle devam etti: "Ama şimdi bu gerçek değişiyor. Yeni bulgular geliyor elimize. Daha eski kültler. Yani Antiochos'un yaşadığı dönemde bazı kültlerin en eski kalıntılarının devamını bulduk. Bu bakımdan Kommangene Krallığı'nın eski kültlerine ait izler de diyebiliriz. Ama bunların daha çok Romalılaşmış şekli. Eski kültürün Roma'daki sentezleri ile ilgili kanıtlar ele geçti. Adıyaman'ı biliyorsunuz. Orada 4 tane tanrı var. Zeus, Apollo, Herakles ve Antiochos. Belkıstepe'de aşağı yukarı Adıyaman'daki Nemrut Dağı'ndaki heykellerin bulunduğu yerin bir benzeri. Tabii Nemrut'takiler Helenistik Dönem yani 1. yüzyıla aitler. Buradakiler ise Roma dönemi versiyonu. Son bulduğumuz tanrıça heykeli ile Belkıstepe'nin, Roma İmparatorluğu'nda buna benzer birkaç tane mitolojik tanrının kutsal alanı olduğu anlaşıldı." Zeugma Antik Kenti'ndeki kazı çalışmalarının 24 Temmuz'da başladığını anlatan Görkay, bu yılki çalışmaların 24 Eylül 2008 tarihinde tamamlanacağını bildirdi. Bu yılki çalışmaların 2 alanda yoğunlaştığını anlatan Görkay, "Geçen yıl çalıştığımız Muzalar (Esin Perileri) Evi'nde bu yıl da devam ettik. Muzalar mozaiğinin bir kısmı açıldı. Önümüzdeki günlerde diğer bölümleri de açılacak. Önümüzdeki hafta sonuna kadar buradaki çalışmamız sürecek. Bir de Belkıstepe'de şu an da tapınağın bulunduğu tepede çalışmalarımız sürdü. Bunun dışında kent içinde de yüzey araştırmalarımız devam etti. Nesiller boyu koruma ve yenileme çalışmalarımız da sürüyor." şeklinde konuştu.

28.07.2008 - Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Zeugma Kazı Başkanı Doç. Dr. Kutalmış Görkay, yaptığı açıklamada, antik kentte bu yıl haziran ayında yapmayı planladıkları bilimsel çalışmaların temmuz ayı sonuna kaydırıldığını, geniş bir ekiple gerçekleştirecekleri kazıların, 'Esin Perileri' diye adlandırılan yeni bir mozaiğin bulunduğu Muzalar Evi'nde yoğunlaştırılacaklarını söyledi.

Doç. Dr. Görkay, arazi çalışmalarına bu yıl yine Almanya ve Fransa'dan gelen arkeologların eşlik edeceğini bildirdi.

Zeugma Arkeoloji Projesi kapsamındaki çalışmalara kendisinin başkanlığında devam edileceğini belirten Doç. Dr. Görkay, şöyle dedi:

'Haziran ayında yapacağımız çalışmaları, bazı nedenlerden dolayı temmuz ayı sonuna almak zorunda kaldık. Suyun üzerinde çok iyi korunmuş ve 'Esin Perileri' diye adlandırdığımız yeni bir mozaik bulundu. Bu mozaiğin bulunduğu yere de ''Muzalar Evi'' diyoruz ve buradan bu kazı döneminde çok ümitliyiz.''

Dionysos ve Danae Evleri Çatı yapısının mimari projesinin 2007 yılında tamamlandığını ve 2008 yılında inşasına başlanacağını ifade eden Doç. Dr. Görkay, sözlerini şöyle sürdürdü:

''2007 yılında peri stilindeki sütunlarının restorasyonu tamamlanan Dionysos Evi'nin diğer mekanları ile birlikte Danae evinin mekanlarının restorasyonu tamamlanacaktır. 2007 yılında ortaya çıkarılan ve Zeugma'da ele geçen en büyük figürlü mozaik olan Poseidon mozaiğinin yan mekanları ortaya çıkarılarak bu alan gelen ziyaretçilerin görebileceği bir şekilde düzenlenecektir.

Geçen yıl, Dionysos ve Danae Evlerinin doğusunda iyi korunmuş bir Roma evine rastlanmıştı. MS 253 yılında Sasani tahribi ile yıkılmış ve içinde ele geçen Muzalar (Esin Perileri) mozaiği ile ''Muzalar evi'' olarak adlandırılan bu evin kazılarının büyük bir kısmının 2008 yılında Gaziantep İl Özel İdaresi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından sağlanan ödeneklerle gerçekleşmesi planlanmaktadır.''

KAZI ÇALIŞMALARI 3 AY SÜRECEK

Doç. Dr. Görkay, Temmuz ayı sonuna doğru başlayacak olan kazıların aşağı yukarı 3 ay kadar devam edeceğini belirtti. Bu çalışmalarda kent içinde yer alan Dianysos ve Danae evlerinin üst çatı kaplamalarının örtüsünün tamamlanacağını ve buranın artık gezi yapılabilir hale gelmesini amaçladıklarını söyleyen Doç. Dr. Görkay, şunları kaydetti:

''Bunun dışında, geçen yılki kazılarda bulduğumuz oldukça iyi korunmuş bir Roma evi var. Bu evin bütün mekanlarını ortaya çıkaramadık. Çünkü sezon sonuna doğru bulmuştuk. Ama bu kazı döneminde çok kapsamlı bir kazı çalışması gerçekleştireceğiz. Tabi kazı çalışmalarının yanı sıra restorasyon ve konservasyon çalışmaları da gerçekleştireceğiz.

Bu seneki esas çalışma alanımız, yeni villa da diyebilirsiniz. 'Muzalar Evi' ya da Esin perileri evi dediğimiz evde gerçekleştireceğiz. Bu sene kazı olarak kapsamı olarak daha da büyüyoruz, alanı genişletiyoruz. Bunu İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği maddi katkıları ile gerçekleştiriyoruz. İl Özel İdaresi'nin bu kazı için ayırdığı 350 bin YTL'yi kullanacağız. Şu anda çok iyi korunmuş bu villanın tamamen ortaya çıkarılma kazısı var. Aynı zamanda kamulaştırmalar devam ediyor. Yani biz artık Zeugma'yı arkeolojik bir park haline getirmeyi amaçlıyoruz. Bize Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Gaziantep Valililiği İl Özel İdaresi büyük katkı sağlıyor. çalışmalarımız kazı ve restorasyon çalışmaları şeklinde geçecek.''

Diğer çalışmanın Zeugma'da Agora'nın kuzeyinde yer alan ve Kommagene Krallığı için büyük öneme sahip Antiokhos'un kutsal alanı ve Yuvarlak Planlı Tapınak'ta sürdürüleceğini bildiren Doç. Dr. Görkay, mimari blokları ve üst yapısının büyük bir kısmı baraj gölü altında kalmış olan bu yapının içindeki steller, heykeller ve mimari blokların tespiti için yapılacak olan söz konusu araştırmanın, Ankara Üniversitesi, Arkeolojik Sualtı Araştırmaları Enstitüsü ekibi tarafından yürütüleceğini söyledi.

GAZİANTEP (A.A) - 06.07.2007 - Zeugma Antik Kenti'nde bu yıl gerçekleştirilecek bilimsel kazı ve çalışmalara önümüzdeki hafta içinde başlanacağı bildirildi.

Kazı Başkanı Doç. Dr. Kutalmış Görkay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, antik kentte bu yıl yapmayı planladıkları bilimsel çalışmaları 25 kişilik bir ekiple yapacaklarını söyledi.

Zeugma'yı arkeopark yaparak bölge ve ülke turizmine önemli katkı sağlayan bir turizm merkezi haline getirmeyi amaçladıklarını belirten Görkay, ''Ancak, her zaman belirttiğimiz gibi önceliğimiz Zeugma'nın en iyi biçimde korunmasını sağlamak olacak'' dedi.

Antik kentte bu yıl yürütecekleri çalışmaya İsviçre'deki Mavors Enstitüsü'nden 2 bilim adamının da katılacağını ifade eden Görkay, şunları anlattı:
''Arkeopark yapmayı amaçladığımız Zeugma Antik Kentinde, bu yıl 25 kişilik ekiple ekim ayına kadar çalışacağız. Antik kentte 4 ayrı bilimsel çalışma gerçekleştireceğiz.

Gün ışığına çıkan villaların korunması amacıyla üzerlerinin çatıyla örtülmesi için yürüttüğümüz çalışmayı devam ettireceğiz. Önceki yıllarda yaptığımız kazılarda ulaştığımız bazı kamu yapılarını bütünüyle ortaya çıkarmak için kazı yapacağız. Kazılarda gün ışığına çıkan eserlerin konservasyonu ve restorasyonuna ilişkin çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Ayrıca, Zeugma'nın yerleşim alanında jeofizik ve yüzey araştırmaları da yapacağız.''

Görkay, Zeugma'daki kazı ve bilimsel çalışmalara Bakanlar Kurulu kararı çerçevesinde 2005 yılında başladıklarını anımsattı.
Gaziantep'in Nizip ilçesinde Birecik barajı gölü kıyısında bulunan Zeugma'nın hala büyük bölümünün yerin altında olduğunu vurgulayan Görkay, antik kentin bir bütün olarak gün ışığına çıkarılması, koruma kaygısı ön planda düşünülerek arkeopark haline getirilmesinin uzun yıllar alacak bir çalışma olduğuna dikkati çekti.

ZEUGMA ANTİK KENTİ

Zeugma Antik Kenti MÖ 300'de Büyük İskender tarafından ''Selevkia Euphrates'' adıyla kuruldu. Romalı Komutan Pompeius MÖ 64'de kendine yaptığı yardımlar karşılığında kenti 1. Antiachos'a verdi.
Kommagene Krallığı'nın 4 büyük şehrinden biri olan kent, MÖ 31'den itibaren tamamıyla Roma İmparatorluğuna bağlandı ve ''köprü'', ''geçit'' anlamına gelen ''Zeugma'' adını aldı.

Roma döneminde büyük bir zenginlik ve ihtişam yaşayan Zeugma, MS 256'da Sasani Kralı 1. Şapur tarafından ele geçirilerek yakıldı ve yıkıldı. Zeugma, daha sonra depremden büyük zarar gördü.
Zeugma'da ilk kazı, bir kaçak kazı ihbarı üzerine Gaziantep Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü tarafından 1987'de yapıldı. Kazıda oda biçimli aile kaya mezarı, mezarın sahiplerine ait heykeller bulundu.

Antik kentte ikinci kazı 1992'de yine bir kaçak kazı ihbarı üzerine Gaziantep Arkeoloji Müzesi Müdürü Rıfat Ergeç tarafından yaptırıldı. Bu kazıda taban mozaiği ve ilk villa gün ışığına çıkartıldı.
Antik kentin önemli bir bölümünün GAP kapsamında inşa edilen Birecik Barajı'nın göl suları altında kalacak olması nedeniyle 1993'ten itibaren yerli ve yabancı bilim adamlarından oluşan çok sayıda ekip Zeugma Antik Kenti'nde kurtarma kazıları yürüttü.

Kurtarma kazılarında gün ışığına çıkarılan eserlerin en önemlileri olan mozaikler, Mark heykeli, duvar resimleri ve kil mühür baskı koleksiyonu halen Gaziantep Arkeoloji Müzesi'nde sergileniyor.

Bakanlar Kurulu'nun 2005 yılında aldığı kararla, antik kentte yürütülecek çalışmalara başkanlık etme görevi Doç. Dr. Kutalmış Görkay'a verildi.

GAZİANTEP (A.A) - 29.05.2007 - Gaziantep Valisi Süleyman Kamçı, Avrupa Yılın Müzesi (EMYA) Yarışmasında, Gaziantep Arkeoloji Müzesi'nin başarılı müzeler arasında değerlendirilmesinin sevindirici olduğunu söyledi.

Vali Süleyman Kamçı, düzenlediği basın toplantısında, Avrupa Müze Formu'nun düzenlediği Avrupa'da Yılın Müzesi Yarışmasına 49 müzenin katıldığını ve 34 müzenin yarışmada ön elemeyi geçtiğini belirtti.

5 Mayısta açıklanan yarışma sonuçlarına göre Yılın Müzesi ödülünü Alman Göçmen Merkezi'nin aldığını, ön elemeyi geçen Gaziantep Arkeoloji Müzesi'nin ise başarılı müzeler arasında değerlendirildiğini ifade eden Kamçı, şöyle konuştu:

''Avrupa'da Yılın Müzesi Yarışmasında Gaziantep Arkeoloji Müzesi'nin başarılı müzeler arasında değerlendirilmesi bizim için sevindirici. Bu başarı doğru yolda olduğumuzu gösteriyor. Zaman içinde müzedeki sergi mekanlarının daha büyümesi, depolardaki eserlerin sergilenmesi gerekiyor.''

Gaziantep Arkeoloji Müzesi Müdür Vekili Mehmet Önal ise kendileri için yarışmaya katılmanın önemli olduğunu söyledi.

Yarışmaya katılmak için müzenin teşhirinin iyi olması gerektiğini ifade eden Önal, Gaziantep Arkeoloji Müzesi'nin ziyaretçi sayısıyla da başarılı ve iyi bir müze olduğunu kanıtladığını bildirdi.

Önal, Gaziantep Arkeoloji Müzesi'ni günde yaklaşık 1000-1500 kişinin ziyaret ettiğini kaydetti.

Gaziantep Kültür ve Turizm Müdürü Salih Efiloğlu'nun da katıldığı toplantıda, Gaziantep Arkeoloji Müzesi'nin aldığı başarı ödülü Vali Süleyman Kamçı'ya takdim edildi.

GAZİANTEP (A.A) - 03.05.2007 - Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya
Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Zeugma Kazı Başkanı Doç. Dr. Kutalmış Görkay, Zeugma'da 2007 yılı kazı çalışmalarının 15 Temmuzda başlayacağını söyledi.
Görkay, kazı çalışmaları için hazırlık çalışmalarının devam ettiğini, 20
Ekimde sona erecek olan kazıları 4'ü yabancı olmak üzere toplam 60 kişilik bir ekiple gerçekleştireceklerini ifade etti.
Zeugma'da 2006 yılı kazı çalışmalarının 1 Ağustosta başlayıp 20 Ekimde son erdiğini hatırlatan Doç. Dr. Görkay, ''Önceki yıllarda gün ışığına çıkartılan Dianysos ve Danea villalarının bitişiğindeki üçüncü villayı bütün eklentileriyle ortaya çıkartmak için kazı yaptık ve bu kazı çalışmalarımız zemin etüdüyle sona erdi'' dedi.
Kazı çalışmalarının bu yıl da aynı bölgede devam edeceğini ifade eden Görkay, ''Bu yıl da Dianysos ve Danea villalarında arkeolojik restorasyon çalışmalarının yanı sıra Agora'da da kazı çalışmaları yapılacak. Kazı çalışmaları sonucunda elde edilecek olan bazı eserleri de Gaziantep Arkeoloji Müzesine kazandıracağız. Tabii ki bizim esas amacımız, buradaki zenginlikleri yerinde koruyabilmek'' diye konuştu.
Doç. Dr. Görkay, Zeugma Antik Kenti'ndeki kazı, restorasyon ve çevre düzenleme çalışmaları ile bu bölgeyi ''arkeopark'' haline getirmeyi hedeflediklerine dikkati çekti.
Kültür ve Turizm Bakanlığının emriyle 2005 yılında başlayan kazı
çalışmalarının uzun süreli olacağını belirten Doç. Dr. Görkay, şunları anlattı: ''Kazılarda şu ana kadar ortaya çıkartılan eserlerin oranı sadece yüzde 10'lar civarında. Hala eserlerin yüzde 90'ı toprak altında bulunuyor. Hedefimiz, özellikle antik kentte gün yüzüne çıkmış olan eserlerin tahrip olmasını önleyebilmek. Zeugma Antik Kenti hem bölge hem de Türkiye için çok önemli bir kültür mirası. Bu kentin, korunması ve turizme kazandırılmasına Kültür ve Turizm
Bakanlığı çok önem veriyor. Bu arada, gün ışığına çıkan eserleri koruyabilmek amacıyla, bu yıl özellikle kazı ve restorasyon yapılacak olan villaların üzerine çatı yapmak için bir proje hazırladık. Zeugma'dan çıkartılan zenginlikleri gün yüzüne çıkarttıktan sonra
korumak gerçekten zor oluyor. Amacımız eserleri ortaya çıkartmadan önce, koruma tedbirleri alabilmek.''

-ZEUGMA ANTİK KENTİ-
Zeugma Antik Kenti MÖ 300'de Büyük İskender tarafından ''Selevkia
Euphrates'' adıyla kuruldu. Romalı Komutan Pompeius MÖ 64'de kendine yaptığı yardımlar karşılığında kenti 1. Antiachos'a verdi.
Kommagene Krallığı'nın 4 büyük şehrinden biri olan kent, MÖ 31'den itibaren tamamıyla Roma İmparatorluğuna bağlandı ve ''köprü'', ''geçit'' anlamına gelen ''Zeugma'' adını aldı.
Roma döneminde büyük bir zenginlik ve ihtişam yaşayan Zeugma, MS 256'da Sasani Kralı 1. Şapur tarafından ele geçirilerek yakıldı ve yıkıldı. Zeugma daha sonra depremden büyük zarar gördü.
Zeugma'da ilk kazı, bir kaçak kazı ihbarı üzerine Gaziantep Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü tarafından 1987'de yapıldı. Kazıda oda biçimli aile kaya mezarı, mezarın sahiplerine ait heykeller bulundu.
Antik kentte ikinci kazı 1992'de yine bir kaçak kazı ihbarı üzerine
Gaziantep Arkeoloji Müzesi Müdürü Rıfat Ergeç tarafından yaptırıldı. Bu kazıda taban mozaiği ve ilk villa gün ışığına çıkartıldı.
Antik kentin önemli bir bölümünün GAP kapsamında inşa edilen Birecik Barajı'nın göl suları altında kalacak olması nedeniyle 1993'ten itibaren yerli ve yabancı bilim adamlarından oluşan çok sayıda ekip Zeugma Antik Kenti'nde kurtarma kazıları yürüttü.
Kurtarma kazılarında gün ışığına çıkarılan eserlerin en önemlileri olan
mozaikler, Mark heykeli, duvar resimleri ve kil mühür baskı koleksiyonu halen Gaziantep Arkeoloji Müzesi'nde sergileniyor.
Bakanlar Kurulu'nun 2005 yılında aldığı kararla, antik kentte yürütülecek çalışmalara başkanlık etme görevi Doç. Dr. Kutalmış Görkay'a verildi.